Szczodraki

Z dniem Trzech Króli wiąże się z Polsce i w innych krajach wiele obyczajów i tradycyjnych potraw.

We Francji piecze się np. Galette des Rois.

Ale i my mamy się czym pochwalić.
Np. plackiem Trzech Króli, tradycyjnie pieczonym w ośmiokątnej formie z ukrytym w środku migdałem.

Albo Szczodrakami. I właśnie o nich chcę dzisiaj pisać.
Dawniej wieczór poprzedzający święto Trzech Króli oraz wieczór świąteczny nazywano "szczodrymi" i właśnie w powiązaniu z ta nazwą wypiekano drożdżowe nadziewane bułeczki (na Pomorzu w kształcie rogali) nazywane Szczodrakami.
Ale szczodry wieczór to również wieczór kończący 12 dniowy okres świętowania Szczodrych Godów w tradycji słowiańskiej co jest mi zdecydowanie bliższe.
 Ale dość o pochodzeniu nazwy;) Przejdźmy do wypieków.
Nadzienie do szczodraków bywało rozmaite: serowe, mięsne, grzybowe, z kapustą.
Miały wymowę symboliczną i nawiązywały do poprzedniego roku. Jeżeli był udany, szczodraki były większe i z bogatszym nadzieniem...po roku nieudanym malutkie i nie nadziewane w środku.
Ale musiały być.

U mnie w domu piecze się je tradycyjnie z farszem ze słodkiej kapusty z majerankiem i posypane czarnuszką, chociaż zdarzają się inne wersje nadzienia ( ale jako dodatek do podstawowych bułeczek )
W tym roku poza farszem tradycyjnym pojawił się też farsz orzechowo-grzybowy.

SZCZODRAKI

Ciasto

składniki:

500g mąki
2 jajka
50g masła
30g drożdży
szklanka mleka
łyżeczka soli
łyżeczka cukru

przygotowanie:

1.W letnim mleku z dodatkiem cukru rozprowadzamy drożdże i zostawiamy aż drożdże zaczną "pracować" na ok. 15 minut

2. Mąkę mieszamy z solą, dodajemy jajka, roztopione ( i przestudzone) masło i zaczyn.

3. Dokładnie wyrabiamy gładkie, elastyczne ciasto. Zostawiamy do wyrośnięcia na ok. 1 h.

4. Wyrośnięte ciasto dzielimy na części (Ja zwykle dzielę na 8,12 lub 16 w zależności od wielkości jaką chcę uzyskać. Jeżeli podzielimy na 12 uzyskamy średnie bułeczki)

5.Każdą część rozpłaszczamy na placuszek i nadziewamy łyżką wybranego farszu. Zlepiamy brzegi formując okrągłe lub podłużne bułeczki.

6. Odstawiamy do wyrośnięcia. Smarujemy jajkiem lub mlekiem. Możemy posypać np. czarnuszką, makiem, tymiankiem.

7. Wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 180 stopni i pieczemy do zrumienienia.


FARSZE

Farsz z białej kapusty i jabłek z majerankiem

składniki:

pół główki niewielkiej kapusty
3 średnie jabłka
majeranek
sól, pieprz

przygotowanie:

1. Kapustę szatkujemy na niewielkie kawałki.

2.Z jabłek usuwamy gniazda nasienne, obieramy i kroimy w kostkę.

3. Kapustę z jabłkami wkładamy do garnka, podlewamy kilkoma łyżkami wody i gotujemy na małym ogniu pod przykryciem aż zmięknie

4.Dodajemy majeranek (ok. 1-2 łyżeczki) oraz sól i pieprz do smaku. Mieszamy.

Farsz z orzechów laskowych, suszonych grzybów i natki.

składniki:

100g suszonych grzybów
szklanka mielonych orzechów laskowych
średnia cebula
pół pęczka posiekanej natki
2 łyżki masła
jajko (opcjonalnie)
sól i pieprz

przygotowanie:

1.Grzyby namaczamy na parę godzin w niewielkiej ilości wody.

2.Gotujemy,odcedzamy i drobno siekamy.

3. Cebule siekamy i szklimy na maśle.

4. Cebulę, grzyby, natkę i orzechy mieszamy i doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Można do farszu dodać surowe jajko. Ja nie dodawałam a mimo to farsz został zwarty i nie wypadał po upieczeniu.

Opis obyczajów i symboliki szczodraków oraz farsz  orzechowo-grzybowy zaczerpnęłam z książki
Hanny Szymanderskiej "Polskie tradycje świąteczne"

Przypominam też że od  niedawna można mnie spotkać także na FACEBOOKU :)


(...)Lecz o Melchiorze, Kacprze, Baltazarze!
Tajnej mądrości słynęliście cnotą
I z swych uczonych ksiąg doszliście oto,
Że się w Betlejem cud boski ukaże (...)